Het wilde kantje van Andalusië: ontdek het hinterland van de Costa del Sol

De Costa del Sol geldt terecht als een van de meest geliefde plekken van Europa voor iedereen die van zon, zee en een tikje luxe houdt. Maar de regio waartoe de kust behoort, heeft nog veel meer te bieden. Andalusië is een gigantische gebied dat zich uitstrekt over de hele zuidkant van Spanje - acht provincies en drie keer de oppervlakte van België.

Met andere woorden: wie een (tweede) woonst koopt aan de Costa del Sol, krijgt er een enorme speeltuin om te verkennen gratis bovenop. Wij presenteren onze tips - sommige weg van de gebaande paden, andere toeristisch, allemaal de moeite waard voor een daguitstap of meer.

Provincie Almeria

• El Desierto de Tabernas

Almeria mag dan in het oosten van de regio liggen, dit is het wilde westen van Andalusië. Nauwelijks 20 kilometer landinwaarts van Almeria strekt een woestijn zich uit, een aaneenschakeling van stoffige geulen en canyons, droge rivierbeddingen, in rotskloven uitgehouwen tunnels en door de zon verschroeide aarde waar niets groeit behalve cactussen. Het ideale decor voor de spaghettiwesterns van Sergio Leone - hij nam hier onder meer The Good, the Bad and the Ugly op.

• De dorpjes van de Alpujarra

Op de grens van Almeria en Granada ligt La Alpujarra, de uitlopers van de Sierra Nevada. De dorpjes aan de kant van Granada zijn bekender en weelderiger, maar die aan de zijde van Almeria zijn daarom niet minder geschikt als uitvalsbasis voor afmattende fietstochten of prachtige hikes. Enkele dorpjes: Ohanes, Canjáyar, Fondón, Luajar de Andarax.

• Los Vélez

Over wandelen gesproken: ook de Sierra de Maria in het afgelegen noorden van Almeria lonkt naar berggeiten. Stap het dorpje Maria uit en zeker buiten het hoogseizoen heeft u hier de paden voor uzelf - al u de vossen en de (echte) berggeiten niet meetelt, tenminste. Wie geen zin heeft om z’n wandelschoenen aan te gespen, kan van het uitzicht genieten vanuit Vélez Blanco, een fotogeniek wit kasteeldorpje dat hoog boven de vallei uittorent.

• Cabo de Gata

Wie de volgebouwde kusten aan de Costa del Sol even beu is, kan hier terecht voor een shot peis en vree. Cabo de Gata geldt als het grootste beschermde kustgebied van Andalusië, afgelegen, wild en ongerept. Cala de Enmedio is enkel te voet toegankelijk via een pad door geërodeerde duinen. Van dikke Duitsers met boomboxen die vastgeroest staan op het schlagerkanaal zal u hier dus geen last hebben. Vlakbij ligt Níjar, bekend om zijn handgeweven tapijten (jarapas).

Provincie Cádiz

• Costa de la Luz

De kust van het licht is het zuidelijkste puntje van continentaal Europa - Tarifa raakt het Afrikaans continent bijna aan. De humeurige Atlantische Oceaan trekt kite- en windsurfers aan, de stranden van Valdevaqueros klinken hen even bekend in de oren als de Eiffeltoren bij de doorsnee toerist. Tarifa is sinds mensenheugenis een aantrekkingspool voor hippies en ander langharig tuig. Als u hier niet vegetarisch kan eten, dan nergens.

Ook ornithologen en geschiedenisliefhebbers zullen een trip naar de Costa de la Luz niet snel afslaan. Die eersten omwille van de jaarlijkse migratie van vale gieren, arenden en ooievaars, de tweede om de erfenis van Romeinen en oudere stammen te aanschouwen. Geen zin om uw kont op te tillen? Proef dan van de lokale pescaíto frito, knapperig gefrituurde vis.

• Grazalema

Een witte pueblo in het gelijknamige nationale park, vanwaaruit een kilometers wandelpaden richting omringende groene bergen kronkelen. Grazalema vormt ook een uitstekende uitvalsbasis om de andere pueblos blancos van de regio te verkennen. Attentie, kaasliefhebbers: de befaamde Payoyo komt hiervandaan. In het dorpje El Bosque leert u er alles over in een kaasmuseum.

• Jerez de la Frontera

Stadje met een moors fort - inclusief oude moskee en Arabische baden - én een Gotische kathedraal. Die laatste lijkt wel een miniatuur van de veel bekendere kathedraal van Sevilla. Jerez da la Frontera is op en top Andalusisch. Lees: bekend omwille van paarden en flamenco, al zullen bourgondiërs vooral die andere smaakmaker kunnen waarderen, sherry.

• Olvera

Volgens bepaalde bronnen groeien er drie miljard olijfbomen rond Olvera. We zijn ze niet persoonlijk gaan tellen, maar betwisten niet dat het waar is. Dit Moorse dorpje geldt als een van de visueel mooiste pueblo blancos van Andalusië - een Rorschachvlek van vaal wit en bruin, met een kasteel en een kerk als blikvangers erbovenop. Wie niet genoeg krijgt van wit: ook Setenil de las Bodegas (witte huizen bovenop een klif) en Zahara de la Sierra (op een heuvel) lonen de moeite.

Provincie Córdoba

• Zuheros

Alweer een wit dorp, het hart van de kaas- en olijfregio’s van Córdoba. Een pad leidt de heuvel op, naar een kasteel, zo oud dat het vervormd geraakt met de rotsen waarop het ooit gebouwd is. Zie foto in de header. Achteraf kan u op een van de vele terrassen de verbruikte calorieën naar hartenlust aanvullen met streekgerechten.

• Córdoba

Veel toeristen bezoeken Córdoba als daguitstap vanuit Sevilla, maar de stad heeft genoeg in petto om een meerdaags verblijf te waarborgen. In casu: een stevige Moorse stempel, een rijk joods verleden, beroemde tuinen en patio’s. Net buiten de stad ligt de Medina Azahara, de ruïnes vanwaaruit de Moren ooit het kalifaat van Cordoba regeerden.

• Almodóvar del Río

Fans van Game of Thrones moeten in Almodóvar del Río passeren, een dorpje zo’n 25 kilometer ten westen van Córdoba. Ze zullen het kasteel van House Tyrell herkennen.

• Montoro

Nog zo’n onmogelijk fotogeniek dorpje, gelegen in een bocht van de rivier Guadalquivir. Vooral fotografen zullen duimen en vingers aflikken van een bezoek: op zo’n helling leidt elk steegje naar een uitzichtpunt indrukwekkender dan het vorige.

Provincie Granada

• Sierra Nevada

We hadden het al over de bergdorpjes van Almeria, maar ook aan de overkant is la Alpujarra een geweldige regio voor wie graag stapt. De Sierra Nevada, wat hogerop, is dan weer een waar eldorado voor liefhebbers van het buitenleven. In de winter kan u er skiën en snowboarden, in de zomer wandelen en mountainbiken en tussendoor kleuren wildbloemen de flanken.

Over de Pico Veleta kronkelt een route die ooit gold als de hoogstgelegen asfaltweg van het Europese continent, 3380 meter boven de zeespiegel. Geen wonder dat de baan populair is bij autofabrikanten, die er hun nieuwste modellen testen. Tegenwoordig is de weg afgesloten voor gemotoriseerd verkeer boven Hoya de la Mora, op zo’n 2500 meter hoogte, te voet of met de fiets mag u er wel nog op.

• Lanjarón

Lanjarón is de ster van la Alpujarra. Deze pueblo is vooral bekend als Spa van Spanje, het bekendste merk van flessenwater komt van hier. Geen wonder dat Lanjarón helemaal in het teken van water staat. Fijn meegenomen: het water zou ook therapeutisch werken.

• Montefrío

Een pueblo met een skyline - en wat voor één! Een oud moors kasteel blinkt als een kroon bovenop dit witte dorpje. Tel daarbij nog de enige rond kerk gebouwd in Spanje na de 15e eeuw - de Iglesia de Encarnación - en u weet dat Montefrío van uitzonderlijke historische waarde is. De innerlijke mens kan u in elk lokaal cafeetje versterken met morcilla, Spaanse bloedworst.

• Embalse del Negratín

Alias het meer van Negratin, volgens sommigen het mooiste van heel Andalusië. Met de auto rijdt u er helemaal rond - de kleur varieert van diep blauw tot fel turkoois. Verschillende rotsformaties omcirkelen het meer, waaronder Cerro Jabalcón (1494 meter). In de zomer trekken Spanjaarden graag naar de Embalse del Negratín om zich te amuseren met allerlei wateractiviteiten, in alle andere seizoenen komt u er weinig volk tegen.

Provincie Huelva

• Sierra de Aracena

Deze bergketen ligt geklemd tussen Portugal in het westen en Extramadura in het noorden. In vele delen van de sierra bent u zo dicht bij de Iberische buur dat de Portugese radiozenders vlotter doorkomen dan de Spaanse. De grenzen zijn gemarkeerd door rivieren en ruïnes en behoren tot de oudste van Europa. Smokkel was hier lang een manier om rond te komen en de kas te spekken. Over spek gesproken: de beste jamón van Spanje, van zwarte varkens, komt van hier.

In Zufre razen eind augustus paarden door de oude kasseistegen, toeschouwers juichen het spektakel toe vanop hun balkon. Santa Ana la Real is een hemel voor hikers. En Aracena is een prima uitvalsbasis om al dat moois te ontdekken - het grootste dorp van de gelijknamige sierra, met een grottencomplex, een kasteel en een resem aan pottenwinkels die het typische rode keramiek uit de regio verkopen.

• Almonastar La Real

In tegenstelling tot die in Ronda of Córdoba kan u de Moorse architectuur van Almonastar la Real bewonderen zonder hordes andere toeristen. Dit ingeslapen dorpje heeft een oude moskee met dikke bogen en een stierenring ernaast.

• El Rocio

Stoffig Andalusisch dorpje, ideaal om de traditionele sfeer op te snuiven bij een drankje in een lokale bar. Ook een bedevaartsoord waar pelgrims de maagd Maria komen eren en een stopplek onderweg naar nationaal park Doñana.

• Nationaal park Doñana

Een aaneenschakeling van bossen, moerassen en uitgestrekte stranden, kruispunt van trekvogels die migreren tussen Europa en Afrika, alsook een van de weinige plekken op aarde waar de bedreigde Iberische lynx rondsluipt. Al is de kans klein dat u het ‘spook van het bos’ ook daadwerkelijk kan spotten.

Provincie Jaén

• Alcaudete

Mensen die het kunnen weten, noemen de olijfolie van Jaén de beste ter wereld. Wie door de provincie rijdt, kan er niet omheen. Ook dit dorpje is volledig omsingeld door olijfbomen. Ooit was Alcaudete een belangrijke grenspost, die katholiek en Moors Spanje van elkaar scheidde. Vandaag doet enkel het kasteel nog aan die tijden denken.

• Jaén

Dikke drommen toeristen vertrappelen Andalusische steden als Córdoba, Sevilla en Granada als een horde buffels. Jaén, daarentegen, laten ze grotendeels links liggen. Daardoor is dit wellicht de meest relaxte provinciehoofdstad van Andalusië. Doe er uw voordeel mee - het gezellige centro histórico, met parador en kathedraal in renaissancestijl, is het bezoeken meer dan waard.

• Úbeda en Baeza

Deze twee stadjes worden bijna altijd in één adem genoemd. Ze weerspiegelen goeddeels de Moorse 9de eeuw en de Reconquista van de 13e eeuw. Beiden zijn door UNESCO bekroond. Aan de rand van Úbeda ligt een bezoekerscentrum over olijfolie - waar u het lekkere goedje niet enkel kan proeven en kopen, maar waar u ook uitkijkt over uitgestrekte olijfgaarden. En met zijn nauwe steegjes rond een kathedraal behoort Baeza tot het beste wat Spanje te bieden heeft wat betreft Italiaanse renaissancearchitectuur.

• Las Sierras de Cazorla, Segura y Las Villas

Weelderige bossen, ruige bergen en paadjes die leiden naar de meest magnifieke uitzichtpunten: samen vormen de drie sierra’s het grootste beschermde gebied van Spanje. Moeten we nog meer zeggen?

Provincie Málaga

• Valle del Genal

Rij vanaf de Costa del Sol zo’n twintig kilometer landinwaarts en u belandt op beboste heuvels en in dorpjes waar de tijd lijkt stil te staan. In deze vallei liggen de mooiste pueblos blancos van de provincie, bijvoorbeeld Atajate, Benarrabá en Algatocín. De straten van Genalguacil worden tijdens een biënnale in augustus telkens gevuld met kunst en het oude kasteel van Gaucín biedt mooie uitzichten over Ronda en de Genalvallei.

• Antequera

Antequera ligt pal in het midden van Andalusië, maar toch slagen veel reizigers dit stadje over. Dat is zonde, want hier kan u verdwalen in de gezellige steegjes van het Moors kwartier en de authentieke lokale sfeer cultuur opsnuiven zonder de zwermen toeristen. Het Alcazaba is een kleinere versie van het Alhambra, alweer zonder de hordes. De Dólmenes, monolithische begraafplekken uit de bronstijd, schopten het dan weer tot de lijst van UNESCO. Zeker proeven: polvorones, snoepgoed waarvan heel Spanje tijdens de feestdagen smikkelt.

• Frigiliana

Dagjesmensen uit Nerja en Málaga ontdekken Frigiliana in alsmaar grote getale, maar toch slaagt het plaatsje erin zijn charme te bewaren. Met straten die uitnodigen tot struinen snapt u wellicht waarom dit pareltje het regelmatig schopt tot de lijst van ‘pueblos mas bonitos de España’.

• Ruïnes van Acinipo

Op twintig kilometer van Ronda ligt deze kleine archeologische site, met onder meer de overblijfselen van een Romeins theater. Een van de muren dateert uit de eerste eeuw na Christus. De site is niet zo uitgestrekt als die van Italica, nabij Sevilla. Daar staat tegenover dat u de ruïnes voor uzelf kan hebben als u vroeg genoeg komt.

Provincie Sevilla

• Sierra Sur de Sevilla

Iedereen kent Sevilla als het Andalusië uit de boekjes. Dat geldt zeker voor dit gebied ten zuiden van de stad. Hier tikt de tijd wat trager, loopt het leven gezapiger en treft u door de zon gekuste velden, olijfgaarden, ooievaars op klokkentorens, kaarsrechte Romeinse wegen en cortijos, oude boerderijen.

• Carmona

Wanneer Sevilla uit zijn voegen treedt van de toeristen, is Carmona een relaxter alternatief. Dit stadje staat bekend omwille van tapa’s als salmorejo (het romige zusje van gazpacho) en caracoles (slakken). Smullen maar! Of drink op uw gemak een koffie op de markt - een omgebouwd klooster.

• Morón de la Frontera

Nog zo’n plek waar foodies hun hartje ophalen, vooral tijdens een festival in het teken van flamenco en gazpacho.

• Cerro del Hierro

Buitenlands landschap van zinkgaten, grotten, kloven, naalden en andere formaties uit kalksteenrotsen. Deze plek is vooral bij locals bekend, buitenlandse toeristen komen er minder.